Helgarfjör

Í gærmorgun horfði ég á blánandi andlit sonar míns þar sem hann lá á gólfinu. Líkaminn kipptist til í flogaköstunum og froðan lak út um hægra munnvikið. Alveg eins og í bíómyndunum. Á enninu var ófögur blóðug kúla til marks um að lendingin hafði verið langt frá því mjúkleg. Á gólfinu við hlið hans lágu gleraugun sem höfðu bognað, en ekki brotnað, við höggið. Pabbi hans sem hafði verið sekúndubrotinu á undan mér fram úr rúminu og niður stigann sat við hlið hans og gerði það sem hann gat til að vernda líkama stráksins okkar fyrir frekara hnjaski og halda honum í hliðarstellingu svo öndunarvegurinn lokaðist ekki. Meira er ekki hægt að gera. Aðeins bíða með hamrandi hjarta eftir því að sekúndurnar silist áfram. Vona að flogakastið standi yfir sem styst og alls ekki lengur en tvær mínútur. Vona hann nái andanum aftur áður en það er orðið of seint. Vona að hann fari ekki úr axlarlið í þetta skiptið. Hringja með skjálfandi fingrum á sjúkrabíl til öryggis. Ef þetta skiptið skyldi ekki fá hamingjusaman endi. Hendast upp stigann aftur og ná í slopp fyrir manninn minn sem alltaf sefur eins og guð skapaði hann og sat því allsnakinn á gólfinu á neðri hæðinni.

Í þann veginn sem kastið gengur yfir, andardrátturinn að verða nokkuð eðlilegur og blái liturinn að hverfa úr andlitinu ganga inn tveir fallegir karlmenn merktir slökkviliðinu. Allir karlmenn sem ganga hér inn merktir slökkviliðinu eru fallegir í mínum huga og þeir hafa verið þó nokkrir. Hvort það sé vegna þess léttis og öryggis sem fylgir þeim skal ósagt látið. Drengurinn sýnir þó aldrei af sér mikla gestrisni í þeirra garð. Til þess þekkir hann einkennisbúninginn of vel. Nærvera þeirra þýðir að það er vesen í uppsiglingu. Heimsókn á bráðamóttökuna til að kippa öxlinni í lið. Það er bæði langt og sársaukafullt ferli sem hann hefur gengið of oft í gegnum. Hins vegar er enn sársaukafyllra að vera úr lið, svo af tvennu illu velur hann að vera samstarfsfús þegar svo ber undir og fara á bráðamóttökuna.

Í þetta skiptið gefur hann þeim illt auga undan ört stækkandi kúlunni á enninu. Með okkar hjálp bröltir hann á fætur og sest aftur við tölvuna, þaðan sem hann hafði fallið nokkrum mínutum áður. Hann ber fyrir sig báðar hendur og þar með er ljóst að öxlin er á sínum rétta stað. Það kemur gleðilega á óvart. Ekkert sem skýrir af hverju lengsta og óhugnalegasta flogið í langan tíma, með harkalegasta fallinu, sé svo til það eina sem endar með öxl til friðs.

Ég útskýri fyrir tvímenningunum að ungi maðurinn sé einhverfur og muni ekki svara spurninunum þeirra og alveg örugglega ekki vilja fara með þeim. Þeim þykir þó full ástæða til vegna fröken kúlu sem er á góðri leið með að fylla út umsókn um ríkisfang og eigin kennitölu.

En ungi maðurinn kýs að láta eins og hann sé einn í heiminum. Vart með fulla meðvitund ennþá heldur hann áfram þar sem frá var horfið; með heyrnartólin á höfðinu og Söngvaborg á tölvuskjánum hefur hann upp kraftlitla raust og raular með Siggu Beinteins, Maríu og Masa einhvern ógreinilegan texta. Hann lætur eins og hann viti hvorki af okkur, gestunum eða síamstvíburanum sem vex og dafnar á enninu á honum.

Sjúkraflutningamennirnir myndarlegu, merktir slökkviliðinu, geta ekki annað en kímt út í annað. Málin eru rædd fram og tilbaka, sjúkrasagan hans sögð, ekki í fyrsta og ekki síðasta skipti. Á endanum er ákvörðun tekin um að koma sjúklingnum ekki í frekara uppnám og leyfa honum að halda sig heima. Skýr fyrirmæli um að hringja aftur ef hegðun hans verði á einhvern hátt óvenjuleg. Gestirnir fara, eftir sitjum við og horfum hvert á annað. Foreldrarnir og systirin. Helgarfríið er hafið. Góður laugardagur, segi ég, sest niður og brynni músum.

Í sannleika sagt er hjartað á mér að springa og heilinn að vinna yfirvinnu sem ég næ ekki utanum. Hvað ef og hvað með og hvernig og hvenær…. Allan daginn er ég að upplifa þessa einu og hálfu mínutu aftur og aftur í huganum. Sé fyrir mér blátt andlitið og líkamann í krampaflogum. Skelfingu lostin að þetta endurtaki sig. Næstum því hræddari um hvaða skaða fall gæti gert en flogið sjálft. Hrædd við að sofna. Hrædd við að vakna.

Einhverfi flogaveikissjúklingurinn virtist nokkuð áhyggjulaus. Hans lausn á þessu öllu var að skella plástri á ennið á sér. Plásturinn er 1/10 af stærð kúlunnar og situr akkúrat á toppnum á henni. Límið í sárinu.

Ég fór að hugsa um þá andlegu ánauð sem maður gengur sjálfviljugur inn í þegar maður verður foreldri. Að elska einhvern á þann hátt sem maður elskar börnin sín getur verið svo andskoti sársaukafullt. Ekkert gerir mann jafn vanmáttugan og að standa frammi fyrir því að geta ekki hjálpað barninu sínu. Ég hugsa til allra foreldra sem upplifa andlegan sársauka, einmitt vegna ástar á börnum sínum. Hvort sem þau eru börn að aldri eða fullorðin. Fötluð, eiga við geðræn vandamál að stríða, langveik, glíma við félagslega einangrun eða eru týnd í heimi neyslu, afbrota og ofbeldis.

Ég geri mér grein fyrir hversu lánsöm við erum. Hvert flogakast er áfall en ekki partur af daglegri rútínu. Hversu þakklátur getur maður ekki verið fyrir það? Eins og gleraugun í gærmorgun, þá bogna ég örlítið en brotna ekki. Ég er ákveðin í því.

Það er sunnudagsmorgunn. Kyrrlátur og án dramatískra uppákoma enn sem komið er (7-9-13). Í herberginu sínu situr sonur minn Quasimodo og horfir sáttur á Mjallhvíti og dvergana sjö.

Ómálga Nýbúinn minn

Með mér býr sambýlismaður minn og barnsfaðir. Þetta er sem sagt einn og sami karlmaðurinn.

Maðurinn er ekki af íslensku bergi brotinn og ég get svo svarið það að ég get ekki mælt með svona tungumála-blönduðum sambúðum. Sem skýtur kannski skökku við því við höfum búið saman í tæp töttöguogfemm ár.

Þessi gaur nam land á austfjörðum fyrir sirka 30 árum er hann ók sportbílnum sínum út úr Norrænu og hélt til höfuðstaðarins.

Hann tengdist inn í undirheima íslenskrar tónlistar og gerðist svo frægur að eiga ,,Athyglisverðasta lagið‘‘ í Landslagskeppninni á Hótel Íslandi árið sautjánhundruðogsúrkál. Það kvöld var ég ekki aðeins stödd á Hótel Íslandi heldur hafði ég samþykkt að gera vinkonu greiða og ,,mæma‘‘ bakrödd á sviðinu. Við vorum því bæði að flækjast baksviðs þetta kvöld án þess að rekast á eða veita hvort öðru athygli á einhvern hátt. Enn liðu því fimm ár þangað til við hittumst og rugluðum saman reitum. Á þeim tíma afrekaði hann að búa til eitt stykki sveinbarn og er ég afskaplega þakklát fyrir að hafa ekki verið til staðar til að trufla þann prósess því drengurinn sá er sannkallaður gullmoli.

Vinna við tónlist, innan um tónlistarfólk og sinna pí-ar vinnu nær eingöngu á öldurhúsum borgarinnar, innan um sama markhóp ásamt misdrukknum Íslendingum. Ekki beinlínis vænleg leið til að læra íslensku. Það get ég fullyrt. Íslendingur í glasi mun ekki láta tækifæri til að æfa enskukunnáttuna fram hjá sér fara; Rilí, jú ar from Íngland? And jú lif hér? Vodd dú jú dú? Ó jú ar in mjúsik? Há dú jú læk Æsland?

Því fór það svo að á því herrans ári 1993 á Gauki og Stöng hittust ung íslensk kona, með ekki svo frambærilega enskukunnáttu og svolítið eldri Breti, ótalandi á íslensku. Kenning mín er sú að ef annaðhvort okkar hefði verið betur að sér í tungumáli hins hefðum við aldrei náð saman.

Og hér erum við. Rúmlega miðaldra með uppkomin börn í ,,eigin‘‘ húsnæði í 110 Reykjavík og tungumálaerfiðleikar eru ennþá staðreynd.

Samtal rétt fyrir svefninn í vikunni sem leið:

Hann (veifandi spjaldtölvunni): Er nóg batterí on tölvunni?

Ég: já

Hann: (gerir sig líklegan til að fara með tölvuna í hleðslu)

Ég (ekkert minna/meira undrandi en alla aðra daga lífs míns): hvert ertu að fara með ipadinn, ég ætla að lesa í honum?

Hann: sagðirðu ekki að það væri nóg batterí?

Ég: jú einmitt.

Hann: ég ætla að setja þetta í hleðslu

Ég: ég skil ekki, af hverju spyrðu mig hvort það sé nóg batterí og þegar ég segi já þá ætlarðu að hlaða hann?

Við störðum á hvort annað í nokkrar sekúndur þar til rann upp fyrir mér ljós.

Ég: Fjandinn hafi það, ég veit stundum ekki hvort þú ert að tala íslensku eða ensku. Ég hélt þú meintir nóg, ekki no

Hann (sauðslegur): sagði ég ekki ,,is there no batterie on the computer‘‘ ?

Ég: nei það gerðirðu svo sannarlega ekki…

 Ég hái baráttu, mismarkvissa, hvern dag við bjagaða íslensku og mann sem er frekar áhugalaus um að bæta við sig kunnáttu á því sviði. Hann er kominn á þægilegan stað; hann skilur allt, fólks skilur allt (næstum því) sem hann segir og það er nóg? Finnst honum.

Krakkarnir gera góðlátlegt grín að pabba sínum og ég tek fullan þátt (kannski á minna góðlátlegan hátt).

Look at my æðs er setning sem vakti óstjórnlega lukku fyrir fjöldamörgum árum, einhverju sinni þegar karlinn var að furða sig á hversu sýnilegar æðarnar voru á framhandleggjunum hans. Krakkarnir hafa aldrei gleymt þessu og þetta er orðinn fjölskyldufrasi þegar Bretinn kemur með óvenju slæmar setningar. Þá líta þau hvort á annað og segja: Look at my æðs

En á einhvern undarlegan hátt snýst þetta ekki bara um tungumálatvist. Þankagangur hans virðist oft vera öðruvísi og flóknari en allra annarra og er Alias spilamennska á þessu heimili eitt það forvitnilegasta sem hægt er að verða vitni að.

Bretinn að reyna að ná út úr samherja sínum orðinu Mínúta = þegar þú sýður egg…

Heilsugæsla = þegar þú ert krypplingur….

Og hann botnar ekkert í því af hverju fólk tengir ekki eggsuðu við mínútu eða kryppling við heilsugæslu.

Þó er það, sem tekur öllu öðru fram og er sífelld uppspretta kátínu, atriði (ekki hægt að kalla það annað) sem átti sér stað á aðfangadag fyrir tveimur árum; vinkona okkar rak inn nefið með jólaglaðning og við settumst niður og spjölluðum saman. Bretinn var upptekinn í eldhúsinu (þessi elska) og hlustaði á okkur með öðru eyranu. Eftir skamma stund sýnir vinkona mín á sér fararsnið og eins og vill verða færðist samtalið fram í forstofu. Eftir áframhaldandi spjall þar í smástund kyssumst við og föðmust og óskum hvor annarri gleðilegra jóla. Hún fer svo í dyragættina og kallar í átt að eldhúsinu: GLEÐILEG JÓL NICK!

Nick kemur stormandi fram með sleif í annarri hendi og með hina höndina á bak við eyrað eins og áttrætt gamalmenni og segir í spurnartón: GLEÐILEG...?

Þetta er óspart notað gegn honum þegar hann þykir sýna óvenju mikið skilningsleysi.

Hvað hreint og fagurt mál varðar, verð ég að viðurkenna að öll fjölskyldan er smituð og enginn talar skammlausa íslensku. Samræður okkar á milli og krakkanna fara yfirleitt fram á einhvers konar samkrulli af íslensku, ensku og íslensk-ensku/ensk-íslensku. Og þegar samtöl eru rifjuð upp og kemur til: hann sagði/hún sagði þá man enginn hvort var töluð íslenska, enska eða hvorutveggja.

En hvað sem má segja um kunnáttu eða vankunnáttu mannsins míns í íslensku og pirringsköstin sem ég get tekið yfir því, þá kann ég afskaplega illa að meta glósur utanaðkomandi vegna þess. Ég hef einkarétt (ásamt börnunum hans) á skotum og skætingi. Það er bara þannig. Enda veit enginn eins vel og ég hversu fjandi gáfaður, víðlesinn og vel upplýstur hann er um allt og ekkert. Og þegar ég kem með spurningar sem opinbera fáfræði mína á málefnum sem ættu að vera mér vel ljós lætur hann mér aldrei líða eins og þeirri ljósku sem ég get verið. Hann svarar mér ávallt af virðingu, án þess að dæma vankunnáttu mína á neinn hátt.

Hann hefur ómældan húmor fyrir sjálfum sér sem og útlendingafælni Íslendinga. Til marks um það skírði hann fyrirtækið sitt Newcomer/Nýbúi

Hann sýnir líka ótrúlega þolinmæði við eilífum íslensku-aðfinnslum mínum. Fyrir stuttu síðan tók ég hann á teppið og sagði að þetta gengi ekki lengur. Honum færi aftur og varla kæmi heil setning út úr honum sem ekki væri eitthvað athugavert við.

Hann setti upp ómótstæðilega hvolpasvipinn, hugsaði sig um andartak og sagði svo: ég er bara að verða gamalt.

Sum stríð eru bara óvinnandi.

 

Sjálfsvorkunn og Veruleikafirring

Ég er á fitubömmer. Ég veit að það er ekki í tísku að vera á fitubömmer en mér hefur aldrei gengið vel að tolla í tískunni. Ég reyni samt. Nú er í tísku að vera sáttur í eigin skinni og þakklátur fyrir það sem maður hefur. Og er það af hinu góða. Ég er ansi gæfusöm manneskja og margt sem mér ber að vera þakklát fyrir. Og ég er það. Ég man samt ekki alltaf hversu gott ég hef það og hversu heppin ég er.

Stundum ráfa ég inn í bæinn Sjálfsvorkunn sem er staðsettur einhvers staðar í heilanum á mér og villist þar. En ég kem mér líka reglulega fyrir í Veruleikafirringu sem er alveg ágætis staður að vera á og er sunnar og sólríkari en Sjálfsvorkunn. Þá tel ég mér trú um að enginn sjái að ég sé vel yfir kjörþyngd og það sé þúsund sinnum meira virði að liffffa og njódda lífsins lystisemda í mat og drykk heldur en að halda sér í formi. Mér þykir nefnilega fátt skemmtilegra en að borða góðan mat og drekka vín í góðra vina hópi. Þegar ég er stödd í Veruleikafirringu þá trúi ég því líka að andlitið sem ég horfi á gleraugnalaus  í speglinum sé eins og það sem allir með 100% sjón sjái.

Sannleikurinn er sá að á sama tíma og ég er óendanlega þakklát fyrir að fá að eldast og það við fulla heilsu, þá þykir mér það drulluerfitt. Mér þykir erfitt að horfa á allt ytra útlit mitt ferðast suður á bóginn. Ég á bágt með að sætta mig við kalkúnahálsinn og Sankti Bernhards kinnarnar. Hégómagirni mín ríður ekki við einteyming og ég er ekki stolt af því. Hins vegar veit ég að mörgum líður eins, bæði konum og körlum. En karlar viðra nú almennt ekki svoleiðis hugsanir og konur eiga ekki að tala á þennan hátt. Þær eiga að vera þakklátar.

Ég er lífsreynd kona og veit fullvel að enginn getur gert neitt í mínum hversdagslegu og ómerkilegu vandamálum nema ég sjálf (og kannski lýtalæknirinn). En ég virðist ekki einu sinni hafa staðfestu og sjálfsaga til að auka vatnsdrykkju. Gutlandi hljóð berst úr símanum mínum á hálftíma fresti eftir að ég hlóð niður appi, til að minna mig á að skella í mig eins og einu vatnsglasi. Hljóðið virðist hins vegar frekar kveikja ljós í þvagblöðrunni en á þorstastöðvum. 

Ég mun því sennilega bara halda áfram á sömu braut og ég hef verið á frá því að ég man eftir mér; ég prófa nýtt, og auðvitað ávallt betra, mataræði á sirka 3ja mánaða fresti í þeirri trú að nú-er-hið-eina-rétta-fundið sem mun gera mig mjóa, húðina eins og á ungabarni og að sjálfsögðu færa mér hina einu sönnu hamingu. Því eins og allir vita er hún ávallt rétt handan við hornið, bara þegar ég er búin að....